close
Proces karny

Rozpowszechnianie przez dziennikarza informacji z postępowania karnego – po pierwsze

rozpowszechnianie info z karnego

Dziennikarz, który uzyskał dostęp do akt sprawy karnej, bądź uczestniczył w rozprawie, może te wiadomości, pod pewnymi warunkami wykorzystać w tworzonym przez siebie materiale prasowym.

W jedynym z ostatnich wpisów wskazałem w jaki sposób dziennikarz może zapoznać się z aktami sprawy karnej. Wydaje się jednak, że o wiele istotniejsza będzie nie sama możliwość przeglądania akt, a rozpowszechnienie w ten sposób pozyskanych informacji. Dodać przy tym należy, że samo uzyskanie zgody prezesa sądu na dostęp do akt sprawy karnej nie jest równoznaczne z uzyskaniem zgody na publikację wiadomości w prasie.

Dziennikarz nie musi się znać na przepisach procedury karnej czy rozróżniać na jakim etapie aktualnie postępowanie karne się znajduje. Podstawowa wiedza będzie jednak potrzebna, chociażby po to, by uniknąć odpowiedzialności karnej.

Zasadniczo proces karny dzieli się na dwa etapy:

  1. postępowanie przygotowawcze, prowadzone zwykle przez policję lub prokuratora, które z zasady jest niejawne – niedostępne dla dziennikarza
  2. postępowanie sądowe (I i II instancja), prowadzone przed sądem, z zasady jawne.

Postępowania przygotowawcze

Przy publikowaniu wiadomości z postępowania przygotowawczego należy być szczególnie ostrożnym, ponieważ jest to etap, którego jawność, co do zasady jest wyłączona.

Zgoda na opublikowanie informacji z postępowania przygotowawczego musi pochodzić od prokuratora. Organ ten może w szczególności wydać zezwolenie na opublikowanie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się proces.

Upublicznienie bez zezwolenia wiadomości z postępowania przygotowawczego jest przestępstwem, za które grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwem nie jest natomiast rozpowszechnienie przez dziennikarza informacji, co prawda objętych postępowaniem przygotowawczym, ale pozyskanych z innego źródła. W związku z tym, dziennikarz który prowadzi śledztwo dziennikarskie nie musi obawiać się, że popełni przestępstwo z art. 241 § 1 k.k. w sytuacji, gdy opublikuje pozyskane przez siebie wiadomości, zbieżne z tymi informacjami, które zawiera materiał postępowania przygotowawczego.

Przestępstwem nie jest też opublikowanie informacji o tym, że prowadzone jest postępowanie przygotowawcze przeciwko konkretnej osobie.

Postępowania sądowe

Ten etap postępowania (a przede wszystkim rozprawa) jest jawny. Możliwość uczestniczenia w rozprawie dotyczy także dziennikarza, który rozpowszechniając informację w najpełniejszy sposób realizuje zasadę udziału publiczności w postępowaniu sądowym.

Nie oznacza to jednak, że udział prasy w rozprawie karnej i rozpowszechnianie informacji tam pozyskanych nie podlega żadnym ograniczeniom – wręcz przeciwnie.

O ile sędzia nie powinien mieć zastrzeżeń do dziennikarza, który uczestniczy w rozprawie jako publiczność i sporządza notatki, które później zamierza wykorzystać przy tworzeniu materiału prasowego, o tyle rejestrowanie obrazu i dźwięku będzie wymagało zezwolenia sądu.

Rola sędziego jako gospodarza rozprawy ujawni się gdy konieczne będzie zachowanie: porządku (np. za dużo dziennikarzy, za mało miejsca na sali rozpraw) oraz gwarancji procesowych stron i innych uczestników procesu (np. krępujące oddziaływanie przedstawicieli mediów na pokrzywdzonego).

Podobnie jak w postępowaniu przygotowawczym, dziennikarz ma możliwość opublikowania danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się proces, tylko po uzyskaniu zezwolenia od sądu. Istotne jest przy tym, czego nie wskazałem wcześniej, że zgoda taka zostanie wydana wyłącznie w przypadku gdy przemawia za tym ważny interes społeczny.

Wyłączona jawność rozprawy

Możliwość rozpowszechniania wiadomości z rozprawy ma swoje ograniczenia. Sytuacja tak będzie miała miejsce gdy jawność rozprawy zostanie wyłączona.

Przydatne informacje na ten temat znajdziesz w następnym wpisie.

Wydrukuj

Tags : prawdaproces karnyprzestępstworzetelność

Dodaj komentarz